Ga direct naar inhoud

Overzicht 'Gezag van de overheid'

Het vertrouwen van burgers in de overheid lijkt al enkele jaren te dalen. Recente gebeurtenissen als de Toeslagenaffaire en de coronacrisis hebben daar geen goed aan gedaan. De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) verkent de komende jaren het functioneren van de overheid vanuit het perspectief van de burger. Ook wordt het vertrouwen van de burger in de overheid onderzocht. 

Animatie 'Gezag van de overheid'

Deze video duurt 1 minuut en 53 seconden

SPREKER: "Er speelt van alles in de samenleving: asielbeleid, stikstofproblematiek, klimaatverandering. Om deze en andere problemen aan te pakken heeft de overheid gezag nodig. Maar haar gezag is niet vanzelfsprekend. Het vertrouwen in de politiek neemt af en burgers zijn kritisch. Sommige burgers haken zelfs af."

"Maar is de overheid haar gezag ook echt minder waard? Of is zij alleen minder gezagswaardig in de ogen van burgers? De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft dit bestudeerd aan de hand van drie criteria voor gezagswaardigheid, bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid."

"Ten eerste is de overheid bekwaam als zij verstand van zaken heeft. Maar de afgelopen jaren heeft de overheid haar kennis en kunde op veel terreinen uitbesteed, terwijl kennis door digitalisering voor burgers toegankelijker is geworden."

"Ten tweede is de overheid betrouwbaar als zij zich aan haar afspraken houdt en eerlijk en helder is over de doelen die zij nastreeft. Maar door de focus op efficiëntie en effectiviteit worden de morele en normatieve consequenties van beleid onvoldoende herkend en erkend."

"Ten derde is de overheid betrokken als zij met burgers in verbinding staat. Daarvoor moeten bestuurders zichtbaar zijn in de samenleving, weten wat er speelt en daarnaar handelen. Maar voor veel burgers is de overheid te veel op afstand komen te staan. Daar waar de gezagswaardigheid van de overheid tekortschiet kan zij niet met gezag opereren."

"Maar de overheid kan haar gezag ook herwinnen door waar nodig te investeren in haar bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid. De ROB werkt daarom aan een agenda voor het herwinnen van gezag."

"Denkt en doet u mee?"

Logo Raad voor het Openbaar Bestuur

Maand van het Gezag

In november 2022 organiseerde de ROB de Maand van het Gezag. Tijdens deze maand zijn verschillende publicaties, organeerde de ROB diverse debatten en publiceren we diverse blogs en podcasts.

Publicaties

Gezag herwinnen - Over de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur

  • Overhandiging 1e exemplaar aan minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken
  • Meer informatie

Gezicht geven aan gezag -  Drie reportages over gezag in de praktijk

  • Overhandiging 1e exemplaar aan René Paas, Commissaris van de Koning in Groningen
  • Meer informatie

De gezagscrisis - Filosofisch essay van een wankele orde 

Debatten

Debat - Desinformatie, gezag en achterdocht

  • Locatie: De Balie - Amsterdam 
  • Datum: 8 november 2022
  • Terugkijken

Debat - Een rechtvaardige overheid en regionaal onbehagen 

  • Locatie: Forum - Groningen
  • Datum 28 november 2022
  • Terugkijken

Debat - Stikstof, natuur en boerenprotesten 

  • Locatie: MIMIK - Deventer
  • Datum: 29 november 2022
  • Terugkijken

Podcastserie 'Gezagsdragers'

Onno Eichelsheim
Commandant der Strijdkrachten van het Nederlandse leger

Thema:
Het gezag van de officier

Almatine Leene
Predikant en theoloog en voormalig Theoloog des Vaderlands

Thema:
Het gezag van de dominee

Corien Prins
Hoogleraar Recht en Informatisering en voorzitter van de WRR

Thema:
Het gezag van de wetenschapper

Steven Pont
Psycholoog en systeemtherapeut en voormalig jeugdvoetbalcoach.

Thema:

Het gezag van de voetbalcoach

Blogs
Han Polman Gezag herwinnen
Katrien Termeer Gezag herwinnen rondom stikstof
Daan Mutsers Waarom de spreidingswet geen dwangwet hoeft te zijn
Jasper Zuure Opvoeden met gezag
Lectorennetwerk Toekomstbehendig Bestuur De rol van de burger en de media bij het herwinnen van het gezag van de overheid
Rien Fraanje Schikken naar het grote belang van een gezagswaardige overheid

Projectgroep
Raadsleden Stafleden
  • Daan Roovers
  • Huri Sahin
  • Katrien Termeer
  • Kees Jan de Vet

Contact

Wil je met ons samenwerken, zelf iets te organiseren en de ROB uitnodigen of heb je een ander idee naar aanleiding van de Maand van het Gezag? Aarzel dan niet om ons te benaderen! Dit kan via info@raadopenbaarbestuur.nl o.v.v. 'Gezag van de overheid'

Eerder verschenen publicatie
In 2018 bracht de ROB op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de essaybundel #Woest uit. In de bundel laten 18 toonaangevende experts hun licht schijnen op de vraag hoe de overheid het beste kan omgaan met de verontwaardiging van burgers en het grensoverschrijdend gedrag dat daar mogelijk het gevolg van is.

Eerdere debatavonden
Over het gezag van de Nederlandse overheid organiseerde de ROB in 2021 samen met De Balie al twee eerste debatavonden.

De eerste avond ging over het gebruik van data door de overheid en de 'verantwoordingskloof'. Hoe kan een tweede Toeslagenaffaire worden voorkomen?

Tijdens de tweede avond stond de staat van het vertrouwen in de overheid centraal. Heeft de overheid nog voldoende gezag? Wat is het risico van een overheid met tanend gezag? En wat kan er gedaan worden om vertrouwen tussen burger en overheid te herstellen?

Bekijk de opnamen en foto's van de debatavonden.